دولت قدح دارالآمان

سلطان عبد الحلیم معظم شاه

دولت قدح دارالآمان

شهر من به نام قدح دارالآمان معروف شده است. درشمال مالزی و کنار دریای ملاکا در میان مسیر تجاری بین چین و عربیستان قرار گرفته است. اغلب جمعیت شهر قدح مسلمان هستند و کشت برنج می کنند. پادشاه شهر من سلطان عبد الحلیم معظم شاه است و با زبان ملایی و سیام قدیم حرف می زنند. در تاریخ آمده است که ایرانیان قدیم دولت قدح را تاسیس کرده اند و آثار آمدن ایرانیان از آن زمان کشف شده است که با خط پهلوی در چند قبرستان نوشته شده است. اکنون کلمه های فارسی زیادی در زبان من استفاده می شود. از قبیل کلمه گندم، شلوار، ده، کوچک، بسیار، پهلوان، بانک، استاد، اخلاق، استراحت، تخت، شاه، و غیره.

به نظر مورخان اصل قدح به نام کلاه بوده است که یک قبیله اصل شمال ایران نیز به همین نام است و آنها به منطقه مالزی و اندونزی در قرن دهم آمدند

ابو دولف که در 940 میلادی از بخاری به کلاه (قدح) آمده است: وقت که من به کلاه رسیدم قطعه ای است که بسیار قشنگ است و دیوار آن آز سنگ است بستان گل ها بسیار زیبا ست و چشمهء روان از زمین جاری است معدن قلع/حلبی را دیدم که نظری در این جهان ندارد……. آنها گندم، خرما، سبز را وزن می کنند می فروشند. آنها حمام ندارند اما در رود خانه پر آب دوش می گیرند پول آنها درهام بود که به نام فًهْرِی نام می گذاشتند. لباس های ابریشم به نام الفران که خیلی گیران مثل مردم چین می پوشیدند و نام پادشاه بزرگ چین را در سخنرانی جمعه ذکر می کردند و قبلهء پادشاه کلاح (قدح) به سمت پادشاه بزرگ چین (یعنی در همیهء شئون زندگی تحت آثر چین بود)
(Paul Wheatley, 1961-217)

پول فهری در قدیم در شمال خراسان استفاده می شد. از قرن 18 تا 19 دولت قدح نتوانست سرزمین خود از حمله دشمان مانند انگلیستان و تایلند و میانمر حفظ کند. و این دولت قسمت تقسیم شد که 3 شهر در کشور تایلند، 2 شهر دیگر در کشور میانمر وبقیه 3 شهر دیگر در شهر مالزی قرار گرفتند. بعد از استقلال مالزی، دولت قدح با کشور مالیزی متحد شد و آن پادشاه اکنون در قدح زندگی می کند.

Jawi Lama

Jawi Lama.

Tulisan Jawi di kepulauan Indonesia dikenali sebagai tulisan Arab Melayu dan ditemui tertulis pada naskah-naskah manuskrip lama dan prasasti-prasasti. Daripada penelitian terhadap tulisan-tulisan ini dapatlah kita menjejak kembali asalnya perkataan Melayu, kata pinjaman, dan istilah-istilahnya. Jawi lama agak susah dibaca dan dipengaruhi juga dengan dialek daerah dan negeri. Ahli Filologi perlulah mengetahui latar belakang penulis, mengapa manuskrip itu ditulis, peristiwa di zaman tersebut dan beberapa hal lain yang perlu dipertimbangkan. Di sini saya cuba bawakan beberapa perkataan Melayu lama yang berusia lebih dari seratus tahun.


هارواهارا
Harua Hara = Huru Hara. Tunku Abdul Rahman dalam satu ucapannya pernah menyebut perkataan 'hara huru', namun sekarang perkataan Huru Hara telah menggantikan perkataan ini.

Maka beberapa lamanya baginda itu kerajaan di Berahman Indera maka datanglah taqdir Allah ta’ala harua hara di negeri Perak ini…..



کوالا کعسو
Bacaan di atas kelihatan seperti Ke Kuala Kangsu = Ke Kuala Kangsar


استان
Istana
Berasal dari kalimah Parsi Oston آستان

Yang bermaksud negeri, namun Melayu memaknainya sebagai kediaman institusi Diraja

Syah
Berasal dari kalimah Parsi, bermaksud Raja, Sultan
Dalam bahasa Arab bermaksud kambing

Tertulis di atas sebagai Dua Lapan, namun sebenarnya Dulapan atau Delapan
Bermaksud Lapan; 8
Menurut Wan Muhammad Saghir, ada sejarawan barat tersalah membacanya sebagai Dua Lapan dan menterjemahkannya sebagai dua puluh lapan. Perkataan dulapan ini sering ditemui dalam kitab Jawi lama dari negeri Patani.

Lekelaki
Bermaksud laki-laki; lelaki

Orang tua-tua di Kedah masih menyebut lekelaki

Berkalar
Bermaksud bergelar

…berbuat istana lengkap dengan kota paritnya maka adinda baginda raja muda lah kerajaan di Pulau Tiga kalar baginda itu Sultan Iskandar Muhammad Syah adapun putera baginda itu dulapan orang, lima orang lekelaki dan tiga orang itu perempuan yang lekelaki itu…..

Darimawan= Dermawan

Syahazan baginda itulah yang bertuah lagi berdaulat dan arif bijaksana bangsawan lagi darimawan pada barang segala bicara dan perintah hukum adat negeri…..

Qadah atau Kedah
Inilah satu-satunya perkataan Melayu yang berakhir dengan huruf ‘ha’

…Kangsu itu kerajaan baginda lengkap dengan segala orang besarnya adapun tatkala itu bendaharanya Raja Alang anak raja Qadah orang kaya besarnya maka ….. temenggungnya

Tuha = Tua
Bahasa Melayu Aceh masih menggunakan perkataan Tuha untuk Tua. Perkataan ini boleh ditemui juga dalam naskah-naskah manuskrip lain seperti Undang-Undang Kedah

..karana (kerana) baginda itu saudara tuha kepada beta

kecik = kecil
Berasal dari kalimah Parsi kucak, dalam dialek perbualan disebut kecik, bahasa tempatan Azari pula menyebut kecik yang sama dengan dialek Kedah.

….berangkatlah diiringi oleh anakda baginda Raja Kecik……


Sekian Wallahuaklam